To read this article in English please click here.
Elk jaar op 9 oktober viert Oeganda onafhankelijkheidsdag. Sinds 1962 is het geen kolonie meer van Groot-Brittannië. Dit artikel geeft de politieke geschiedenis van Oeganda weer.
Tot en met de 18e eeuw leefden er in het land twee etnische groepen: de Bantu en de Niloten. De Bantu leefden in het zuiden, hielden zich vooral bezig met landbouw en hadden kleine koninkrijken gevormd. De Niloten bevonden zich in het noorden; zij kwamen oorspronkelijk uit Soedan en hielden zich vooral bezig met veeteelt.
Al vroeg in de 19e eeuw trokken veel Arabieren naar Oeganda. Helaas kwamen zij niet met goede bedoelingen, ze bleken vooral geïnteresseerd in mogelijkheden voor ivoor- en slavenhandel. Ze probeerden de Islam tot staatsgodsdienst te maken. Toen halverwege de 19e eeuw ook steeds meer Europeanen naar Oeganda kwamen ontstonden er problemen. Europese protestantse zendelingen wilden het land protestants maken, er waren echter ook de Engelse katholieke missionarissen die de bevolking juist tot het katholieke geloof wilden bekeren. Deze strijd van geloofsovertuigingen leidde uiteindelijk tot oorlog en om daaraan een einde te maken besloot Groot-Brittannië in 1894 het land te koloniseren.
Tijdens het koloniale tijdperk vierde de economie hoogtij door het telen van koffie en katoen. Om spoorwegen te kunnen aanleggen in Oeganda en Kenia (ook een Britse kolonie) werden door de Britten veel Indiërs naar Oeganda gehaald die vervolgens in het land bleven en in latere jaren een grote bijdrage leverden aan de handel en industrie.
Van 1962 tot 1963 was Oeganda een onafhankelijk land binnen het Gemenebest van Naties met de Britse koningin Elizabeth II als staatshoofd. Het land bestond destijds nog altijd uit deelkoninkrijken. Precies een jaar na de onafhankelijkheid, op 9 oktober 1963, werd een nieuwe grondwet aangenomen en werd Edward Mutesa II de eerste formele president van Oeganda; hij was tevens de koning van het belangrijkste deelkoninkrijk, Buganda. In werkelijkheid echter lag de uitvoerende macht bij premier Apollo Milton Obote, afkomstig uit het noorden, die het land ook naar de onafhankelijkheid had geleid.
Er volgden onrustige jaren; het land was politiek instabiel en kende veel machtswisselingen die gepaard gingen met enorm veel geweld. Gesteund door het leger nam Obote in 1966 met een gewelddadige staatsgreep de macht over en benoemde zichzelf tot president. Onder Obote werden de koninkrijken (tijdelijk) opgeheven en kreeg het land de officiële benaming ‘Republiek Oeganda.’
Protesten en geweld in Buganda werden door het leger, onder leiding van generaal Idi Amin, met harde hand onderdrukt. In 1971 was het Amin die middels een nieuwe militaire coup aan de macht kwam. Hij stuurde alle Aziaten het land uit, wat hem in eerste instantie populair maakte bij het volk. Die populariteit bleek echter van korte duur. Idi Amin probeerde het volk te verdelen door de etnische tegenstellingen te benadrukken. Hij voerde een bruut en gewelddadig bewind dat hem de bijnaam ‘de slager van Afrika’ bezorgde. Zijn regime is een van de meest bloedige uit de Afrikaanse geschiedenis. Volgens schattingen zijn er in die periode 1 miljoen mensen vermoord.
Door interventie van Tanzania, dat het regime nooit erkend had, moest Amin het veld ruimen. Hierna volgden twee korte regeerperiodes die geen stabiliteit in het land brachten. Bij verkiezingen in 1980 kwam Obote opnieuw aan de macht. Helaas kreeg het land daarna wederom met veel geweld en schending van mensenrechten te maken. Volgens bronnen werden er onder zijn regime, door politie en leger, zelfs nog meer slachtoffers gemaakt dan onder dat van Idi Amin.
Onder leiding van Yoweri Museveni voerde de National Resistance Army (NRA) een guerillastrijd tegen Obote met als gevolg dat Obote in 1985 werd afgezet. In januari 1986 werd Museveni de nieuwe president van Oeganda en dat is hij vandaag de dag nog steeds.
Helaas leeft momenteel de meerderheid van de bevolking in grote armoede; de werkloosheid is enorm. Het land behoort feitelijk tot de armste landen ter wereld en scoort hoog op de lijst van meest corrupte landen. Elke 5 jaar worden er presidentsverkiezingen gehouden.
HWMCO-Nederland & Nederland Foundation
‘We Fight Poverty by Bringing Development’
(Bijgewerkt 7 januari 2021)
NB: voor iedereen die graag op de hoogte gehouden wil worden van het laatste nieuws op onze website bestaat de mogelijkheid ons dit te laten weten door hieronder als opmerking naam en e-mailadres achter te laten. Na aanmelding ontvangt u per e-mail de link naar elk laatst gepost artikel. Uw gegevens blijven uiteraard privé.
