Please click here to read this article in English.
Inleiding
Tijdens onze meest recente Oeganda reis wilden we met ons gezamenlijke team absoluut het veldkantoor van Conservation Through Public Health (CTPH) bezoeken; het kantoor bevindt zich in Buhoma Village, een bekende toeristenplaats in Bwindi Impenetrable National Park. Zij zetten zich met name in voor de instandhouding van de bedreigde berggorilla; dat doen zij door het bevorderen van zowel de gezondheid van de gorillas als die van de gemeenschap alsook het aanmoedigen van alternatieve middelen van bestaan. Uiteraard hadden wij belangstelling voor hun werkwijze waar het de gorillas betreft, maar daarnaast waren wij zeker ook geinteresseerd in het vinden van overeenkomsten tussen hen en HWMCO-Nederland & NiCA Foundation met betrekking tot het bevorderen van ontwikkeling in het algemeen. Het idee was om elkaar te leren kennen en informatie en ideeën uit te wisselen. Het bleek voor ons allemaal een zeer interessante ontmoeting te zijn!
Bwindi Impenetrable National Park
Bwindi Impenetrable National Park ligt verspreid over drie districten in Zuidwest-Oeganda: Kanungu District (waar het veldkantoor van CTPH zich bevindt), Kisoro District en Kabale District (waar NiCA Foundation geregistreerd is). Het park is een UNESCO-werelderfgoed en sinds 1991 een nationaal park. De met mist bedekte heuvels bevindt zich een van de oudste biologisch meest diverse regenwouden van Oeganda; het regenwoud is meer dan 25.000 jaar oud is en er groeien bijna 400 plantensoorten. Er zijn veel soorten vogels en vlinders te vinden. Bwindi Impenetrable National Park is een toevluchtsoord voor de zeldzame L’hoests-aap, de blauwe aap, de Colobus-aap, olifanten, chimpansees, bavianen, antilopen en andere dieren in het wild, maar is vooral bekend als de thuisbasis van naar schatting de helft van de bedreigde berggorilla’s, waarvan er momenteel in de wereld zo’n 1000 zijn.
De geschiedenis van Conservation Through Public Health (CTPH)
CTPH is een non-profit organisatie die instandhouding bevordert door zich toe te leggen op het verbeteren van de kwaliteit van leven van zowel mensen als wilde dieren, zodat zij in en rond beschermde gebieden in Afrika naast elkaar kunnen bestaan. De organisatie is in 2003 opgericht doorDr. Gladys Kalema-Zikusoka, samen met andere bezorgde oegandezen. Het was gebleken dat uitbraken van schurft onder berggorilla’s in 1996 en 2002 gelinkt konden worden aan mensen die rond Bwindi Impenetrable National Park woonden. Daarom was de vraag gerezen hoe men het uitsterven van berggorilla’s zou kunnen voorkomen.
In 1996 hadden dieren de schurft mogelijk voor het eerst opgelopen doordat ze in aanraking waren gekomen met besmette kleding in tuinen van mensen; mijten verplaatsten zich van de kleding naar de gorilla’s met als gevolg dat bij hen jeuk, huidverdikkingen en een witte schilferige huid ontstonden. Eén babygorilla overleed, maar de rest van de groep kon met medicijnen behandeld worden en herstelde.
Dit was het eerst gemelde geval waarbij een ziekte van mensen op berggorilla’s was overgebracht.
Enkele Jaren later, in 2001 en 2002, was er opnieuw een uitbraak van schurft, maar door tijdige behandeling kon het overlijden van gorilla’s voorkomen worden.
Tegenwoordig behoort Dr. Gladys Kalema-Zikusoka als oprichter en directrice van CTPH, en tevens als de eerste fulltime dierenarts voor Uganda Wildlife Authority (UWA), tot de toonaangevende natuurbeschermers en wetenschappers die zich inzetten om de bedreigde berggorilla’s van Oost-Afrika te redden. malsook well as the first full time veterinarian for the Uganda Wildlife Authority (UWA), is one of the leading conservationists and scientists working to save the endangered mountain gorillas of East Africa. Ze geniet internationale erkenning voor haar werk was dit jaar genomineerd Tusk award voor natuurbehoud in Afrika die op 21 november is uitgereikt.
Ons bezoek aan het veldkantoor van CTHP in Buhoma
Op de dag van ons geplande bezoek zijn we al vroeg in de ochtend vanuit Kabale vertrokken; we waren voorbereid op een lange reis heen en weer terug. Een lange reis bleek het zeker te zijn, maar bovenal was het vooral een prachtige ervaring! Niet lang nadat we de hoofdweg van Kabale naar Kisoro hadden verlaten en de richting van Bohuma hadden gekozen, begonnen we al de in mist gehulde heuvels, die Bwindi Impenetrabel National Park typeren, te onderscheiden. Naarmate we verder reisden nam de dankbaarheid voor onze 4 wheel drive auto toe! De weg veranderde van een geasfalteerde in een aanvankelijk nog goed begaanbare, doch later steeds minder goed begaanbare zandweg. Doch ondanks dat genoten we met volle teugen van de ervaring! We zagen Despite that, we so much enjoyed what we were experiencing! Zo zagen we Colobus-apen in bomen, en groepen bavianen, en L´hoest-apen op en langs de weg. In combinatie met de prachtige vegetatie en het geweldige uitzicht was het ronduit geweldig en hadden we soms het gevoel dat we in een King Kong-scène waren beland.
Na een reis van meerdere uren bereikten we het veldkantoor van CTPH waar we hartelijk welkom geheten werden door Alex Ngabirano en zijn team. Afkomstig uit de Bwindi gemeenschap geeft Alex leiding aan het kantoor. Hij werkt sinds 2005 bij CTPH, heeft certificaten in gezondheidszorg en is verantwoordelijk voor de veldcoördinatie van de vrijwilligersnetwerken van het zgn ‘Village Health and Conservation Team’ (VHCT) in Bwindi. Dat team legt zich toe op het brengen van bewustbewording wat betreft gezinsplanning en het begeleiden daarvan; daarnaast verzorgen ze ook educatieve campagnes gericht op het verband tussen natuurbehoud, ziekte, gezinsplanning, middelen van bestaan en ecotoerisme
We hadden een zeer interessant gesprek waarbij we informatie hebben uitgewisseld over onze eigen stichting en CTPH. Nahabwe Enos (links) is veterinair technicus en vertelde ons hoe CTPH de gezondheid en de instandhouding van de berggorilla’s bevordert, terwijl Alex Ngabirano vertelde over zijn werk en hoe CTPH de gezondheid van de gemeenschap bevordert.
Hoe CTPH de gezondheid en de instandhouding van de gorilla’s bevordert
De overdracht van ziekten tussen mensen, gorilla’s en vee wordt gevolgd en voorkomen door het regelmatig onderzoeken van uitwerpselen in nachtnesten en op verse paden van berggorilla’s. Monsters van uitwerpselen van gehabitueerde (gewend aan de aanwezigheid van mensen) gorilla’s worden vaker gecontroleerd dan die van niet-gehabitueerde gorilla’s. De monsters, die aan individuele gorilla’s kunnen worden gekoppeld, worden door daartoe getrainde medewerkers binnengebracht en door veterinaire technici van CTPH gecontroleerd op de aanwezigheid van parasieten, bacteriën en andere ziekteverwekkende organismen. Bevindingen en eventuele aanbevelingen worden gedeeld met UWA en gezondheidsorganisaties.
Wanneer een gorilla is overleden, worden ook pathologische analyses uitgevoerd om de oorzaak van zijn dood te achterhalen en mogelijke bedreigingen voor andere gorilla’s te achterhalen.
Hoe CTPH de gezondheid van de gemeenschap bevordert
Via de hierboven genoemde VHCT’s wordt in gemeenschappen bewustwording gebracht over belangrijke onderwerpen, zoals bijvoorbeeld het belang van beheersbare gezinsomvang; naarmate een gezin kleiner is wordt het immers gemakkelijker om voor een goede gezondheid, voldoende voedsel en onderwijs zorg te dragen. Medewerkers zijn opgeleid om moderne methoden van anticonceptie te introduceren en te verstrekken, zodat gezinsplanning mogelijk wordt voor gemarginalizeerde gemeenschapsleden rond Bwindi Impenetrable National Park; mensen die voorheen wegens gebrek aan kennis en mogelijkheden niet tot bewuste gezinsplanning in staat waren
Alex toonde ons een prachtige visuele presentatie die hij gebruikt als hij basisscholen bezoekt om daar jonge kinderen bewust te maken van het belang van een beheersbaar gezin. Middels het gebruik van tekeningen worden de levensomstandigheden van een arm gezin met veel kinderen vergeleken met die van een veel meer welvarend gezin waar maximaal vier kinderen zijn.
Inmiddels is duidelijk aangetoond dat kleinere gezinnen niet alleen een positief effect hebben op de inkomens- en gezondheidssituaties, maar dat het ook het behoud van de gorilla’s en het behoud van de omgeving ten goede komt.
Een opvallend resultaat van alle inspanningen is dat het percentage vrouwen in de Bwindi-gemeenschappen dat vrijwillig gezinsplanning is gaan toepassen is toegenomen van 22% in het tot 67% in 2017; en dat terwijl het nationale gemiddelde in dezelfde periode steeg van 24% tot 48%!
Andere onderwerpen waarover door VHCT’s bewustzijn wordt gebracht zijn bijvoorbeeld het belang van de instandhouding van de gorilla’s en het regenwoud, van duurzame landbouw, het planten van bomen en het milieu. Vanwege het bewustzijn dat is gebracht, is het aantal huishoudens dat bomen plant en energiezuinige kachels gebruikt toegenomen en wordt een vermindering van het conflict tussen mens en dier rondom het Bwindi Impenetrable National Park waargenomen.
En er zijn meer verbeteringen zichtbaar als gevolg van de programma’s van CTPH via de VCTH’s. Het aantal huishoudens met pitlatrines is gestegen van 77% tot 98% en er is een toename van het gebruik van faciliteiten voor handen wassen buiten de pitlatrines. Ook is er verbetering in het herkennen van en vinden van een remedie voor ondervoeding, tuberculose, schurft en andere ziekten.
De ontmoeting met Alex en zijn team was zeer geslaagd; we hadden nog uren kunnen praten, ware het niet dat we nog een lange reis terug naar Kabala en Lake Bunyonyi voor de boeg hadden en we daar graag voor het donker daar terug wilden zijn. Hoewel het bevorderen van de gezondheid van de gemeenschap voor CTPH een gevolg is van hun missie om de bedreigde berggorilla in stand te houden, is een groot deel van hun werkwijze ook toepasbaar in algemene situaties (in Oeganda) waar ontwikkeling nodig is. We zullen dan ook in de toekomst met elkaar in contact blijven om informatie en ideeën uit te wisselen.
Alvorens aan de prachtige terugreis te beginnen genoten we buiten nog even van het adembenemende uitzicht over Bwindi Impenetrable Park en maakten we een groepsfoto. Ook kochten we een aantal verpakkingen ‘Gorilla Conservation Coffee’; met de opbrengst daarvan worden lokale koffieboeren gesteund, waardoor wordt bijgedragen aan de instandhouding van de bedreigde berggorilla’s en hun woongebied.
Graag bedanken wij Alex en zijn team voor de hartelijke ontvangst en gastvrijheid!
Meer informatie over Conservation Through Public Health (CTPH) is te vinden op hun website,
HWMCO-Nederland & NiCA Foundation
‘We Fight Poverty by Bringing Development.’
NB: indien u graag op de hoogte gehouden wilt worden van het laatste nieuws op onze website kunt u ons dit te laten weten door hieronder als opmerking naam en e-mailadres achter te laten. Na aanmelding ontvangt u per e-mail de link naar elk laatst gepost artikel.
